Η πανδημία του Covid-19, έχει πλήξει τις γυναίκες σε μεγάλο βαθμό από πολλές απόψεις και η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας δεν αποτελεί εξαίρεση. Η υπερεκπροσώπηση των γυναικών σε τομείς και επαγγέλματα με χαμηλότερες αμοιβές, όπως για παράδειγμα η φιλοξενία ή το λιανικό εμπόριο, τις καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτες στις αγορές εργασίας που πλήττονται από την κρίση που επέφερε η πανδημία. Βάση μελετών, καταδεικνύεται ότι ο αντίκτυπος του πρώτου κύματος της πανδημίας στην αγορά εργασίας ήταν πιο σημαντικός για τις γυναίκες παρά για τους άνδρες.
Παρόλο που η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν θέσει τον στόχο του ποσοστού απασχόλησης στο 75% για γυναίκες και άνδρες στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», υπάρχει πολύς ακόμα δρόμος μέχρι να βελτιωθεί το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) το σκορ της ΕΕ αναφορικά με την συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας αυξήθηκε από 70 το 2005 σε 72,2 το 2020, καταγράφοντας αργή πρόοδο και αντανακλώντας την ετερογένεια αυτής της διαδικασίας σε ολόκληρη την Ένωση.
Ενώ η μείωση της απασχόλησης στην Ευρώπη το δεύτερο τρίμηνο του 2020 ήταν η ίδια και για τα δύο φύλα (- 2,4%), οι γυναίκες αντιμετώπισαν περισσότερες δυσκολίες να επανέλθουν στην αγορά εργασίας κατά τη μερική ανάκαμψη το καλοκαίρι του 2020, με τα ποσοστά απασχόλησης να αυξάνονται κατά 1,4% για τους άνδρες, αλλά μόνο κατά 0,8% για τις γυναίκες μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου τριμήνου του 2020.
Έρευνες που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έδειξαν ότι το 29% των εργαζομένων γυναικών με μικρά παιδιά δυσκολεύονταν να επικεντρωθούν στην εργασία τους λόγω των οικογενειακών υποχρεώσεων σε σύγκριση με το 16% των εργαζομένων ανδρών που βρίσκονταν στην ίδια κατάσταση. Διαφάνηκε ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να μειώσουν τις ώρες εργασίας τους ή να εγκαταλείψουν εντελώς την εργασία τους για την παροχή παιδικής φροντίδας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πράγμα που καταδεικνύει ότι λόγω του Covid-19 έχουν ενισχυθεί οι παραδοσιακοί ρόλοι των φύλων.
Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2020, περισσότερα από 9,5 εκατομμύρια άτομα κατείχαν διοικητικές θέσεις εργασίας εντός των συνόρων της ΕΕ, εκ των οποίων 6,2 εκατομμύρια ήταν άνδρες και 3,3 εκατομμύρια γυναίκες. Αν και οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το ήμισυ του συνόλου των απασχολούμενων στην ΕΕ (46%), υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό σε διευθυντικές θέσεις εργασίας (34% μέσος όρος κρατών της ΕΕ).
Στην πιο πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών σε διευθυντικές θέσεις κατά το τρίτο τρίμηνο του 2020 καταγράφηκε στη Λετονία (45%) και στην Πολωνία (44%). Στο αντίθετο άκρο της κλίμακας, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόνο περίπου το ένα τέταρτο των διευθυντών στην Κροατία (24%), τις κάτω χώρες (26%) και την Κύπρο (27%).
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν πολύ δρόμο μέχρι να επιτευχθεί ισορροπία στην ηγεσία τους.
Η ασυμμετρία στην ηγεσία των περισσότερων εταιρειών που είναι εγγεγραμμένες στην ΕΕ παραμένει έντονη. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του EIGE τον Οκτώβριο του 2020, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 29,5% των μελών του διοικητικού συμβουλίου στις μεγαλύτερες εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στα κράτη μέλη της ΕΕ, με αύξηση μόλις 1% από τον Οκτώβριο του 2019.
Την ίδια ώρα η Γαλλία παραμένει το μόνο κράτος μέλος της ΕΕ στο οποίο τουλάχιστον 40% από το κάθε φύλο, συμμετέχει σε επίπεδο διοικητικού συμβουλίου. Επακριβώς, σύμφωνα με τις έρευνες της Eurostat σχετικά με την συμμετοχή γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των μεγαλύτερων εγγεγραμμενων εταιρειων στην ΕΕ τον οκτώβριο του 2020, στην πρώτη θέση βρισκόταν η Γαλλία (45,1%) ενώ στην τελευταία θέση η Εσθονία (8,8%). Η Κύπρος κατέγραψε ποσοστό συμμετοχής 11,5% και βρέθηκε στην 24η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.
Επτά κράτη μέλη έχουν υιοθετήσει έως τώρα υποχρεωτικό νομοθετικό πλαίσιο ή ποσοστώσεις για το υποεκπροσωπούμενο φύλο με την Ελλάδα να αποτελεί την τελευταία προσθήκη σε αυτήν τη λίστα το 2020. Εννέα ακόμη χώρες της ΕΕ υιοθέτησαν μια πιο ήπια προσέγγιση. Τα υπόλοιπα 11 κράτη μέλη δεν έχουν λάβει σημαντική δράση.
Ο αντίκτυπος των νομοθετικών μέτρων υπήρξε αισθητός, η παρουσία των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των μεγαλύτερων εταιρειών της ΕΕ έχει αυξηθεί σημαντικά όπου αυτά τα μέτρα έχουν τεθεί σε ισχύ. Τον Οκτώβριο του 2020, οι γυναίκες αντιπροσωπεύαν το 37,6% των μελών των εταιρικών διοικητικών συμβουλίων στα έξι κράτη μέλη με δεσμευτικές ποσοστώσεις, μετά από αύξηση 3 ποσοστιαίων μονάδων ετησίως.
Συγκριτικά, το 24,3% των μελών του διοικητικού συμβουλίου ήταν γυναίκες σε χώρες που είχαν λάβει είτε ήπια μέτρα είτε καθόλου μέτρα, ο αριθμός αυξάνεται μόνο κατά 0,7% ανά έτος. Λόγω της υιοθέτησης μέτρων, ο υποτομέας οικονομικής ισχύος στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων του EIGE 2020 έχει αυξηθεί κατά 17,9 μονάδες από το 2010, με την Ιταλία και την Γαλλία να ηγούνται αυτής της αλλαγής.
Ενώ η ισότητα των φύλων και η χειραφέτηση των γυναικών δεν υπήρξαν ποτέ ξανά τόσο ψηλά στην πολιτική ατζέντα της ΕΕ, το τελευταίο έτος υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολο αναφορικά με την πρόοδο για την ισότητα των φύλων. Με τις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις, η πανδημία COVID-19 έχει επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη ζωή των γυναικών και ιδιαίτερα όσον αφορά τον συνδυασμό εργασίας και παροχής φροντίδας.
Αν και τα ποσοστά δεν φαίνεται να παρουσιάζουν σημαντικές βελτιώσεις η ΕΕ με το νέο στρατηγικό σχέδιο 2020-2025 για επίτευξη ισότητας των φύλων σε όλους τους τομείς προνοεί αρκετές και σημαντικές αλλαγές για ανατροπή της μέχρι τώρα στασιμότητας που παρατηρήθηκε στην όλη διαδικασία.
