Μικροεπιθετικές είναι οι σύντομες, συνηθισμένες συμπεριφορές ή σχόλια που συχνά αθέλητα αποκλείουν ή υποτιμούν τον στόχο τους. Έχουν πλέον γίνει ένα συχνά συζητούμενο θέμα. Ωστόσο, παρά την αυξανόμενη κατανόηση της έννοιας της μικροεπιθετικότητας γενικά (οι αναζητήσεις στο Google για τον όρο μικροεπιθετικότητα έχουν διπλασιαστεί μόνο τα τελευταία δύο χρόνια) και στην ακαδημαϊκή έρευνα, εκτός από τον αμέτρητο αριθμό πρακτικών εργαστηρίων DEI (Diversity & Inclusion) αφιερωμένων στην ευαισθητοποίηση, εξακολουθεί να παραμένει μια κοινή εμπειρία για τους εργαζόμενους από μη πλειοψηφικές ομάδες και μπορεί να είναι ένα αόρατο εμπόδιο που εμποδίζει πολλές προσπάθειες DEI.

Οι γυναίκες, οι εθνικές και φυλετικές μειονότητες και τα άτομα LGBTQ συνήθως βιώνουν μικροεπιθετικές συμπεριφορές στο χώρο εργασίας. Αυτές οι συμπεριφορές εμφανίζονται συχνά με τη μορφή αστείων, αποκλεισμού κάποιων φωνών σε συναντήσεις ή λεπτών παρατηρήσεων που δυσφημούν τον αποδέκτη. Ίσως είδατε μια γυναίκα να εκφράζει μια ιδέα μόνο για να αποδοθεί αργότερα σε έναν άνδρα συνάδελφο της. Ίσως η μία μαύρη γυναίκα στο γραφείο ρωτάται συχνά από άλλους αν μπορούν να αγγίξουν τα μαλλιά της. Παραδείγματα όπως αυτά αφθονούν στον εργασιακό χώρο και μπορεί να έχουν συσσωρευμένες καταστροφικές επιπτώσεις σε αυτούς που θέλουμε να διατηρήσουμε. Εκείνοι που βιώνουν συχνές μικροεπιθέσεις είναι πιο πιθανό να αισθάνονται αποκλεισμένοι, να απεμπλακούν και τελικά να εγκαταλείψουν τις ομάδες και τους οργανισμούς τους.

Πώς φαίνονται οι “μικροεπιθέσεις” στη δουλειά

Διαφάνηκε ότι οι πιο συνηθισμένοι τύποι μικροεπιθετικότητας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στο χώρο εργασίας εμφανίζονται με τρεις τρόπους που μπορεί να αναγνωρίσετε ανεξάρτητα από την ταυτότητά σας ή τον τομέα στον οποίο εργάζεστε:

Ακύρωση ικανότητας: Αυτός ο τύπος μικροεπιθετικότητας εμφανίζεται ως σχόλια και συμπεριφορές που αμφισβητούν ή υποβαθμίζουν τις τεχνικές δεξιότητες μιας γυναίκας. Στα παραδείγματα περιλαμβάνεται η εκ νέου ανάθεση της εργασίας κάποιου σε έναν άνδρα συνάδελφο. Να έχουν τόσο άνδρες όσο και γυναίκες συναδέλφους ή πελάτες που ζητούν να μιλήσουν με έναν άνδρα συνάδελφο μιας γυναίκας, παρόλο που η γυναίκα ήταν ο ειδικός στο θέμα ή ο επικεφαλής του έργου. Επίσης η ξεκάθαρη αμφισβήτηση των τεχνικών επιτευγμάτων κάποιου κατά τη διάρκεια μιας αξιολόγησης απόδοσης.

Ακύρωση της φυσικής παρουσίας: Αυτός ο τύπος μικροεπιθετικότητας εμφανίζεται ως διακοπτόμενες συμπεριφορές κατά τις οποίες τα άτομα μιλούν για μια γυναίκα ενώ μιλάει, καθώς και αγνοώντας εντελώς τη φυσική της παρουσία με το να μην την αναγνωρίζουν κατά τη διάρκεια συναντήσεων.

Συμπεριφορές και σχόλια που μειώνουν ή αρνούνται την εμπειρία των γυναικών σχετικά με την προκατάληψη του φύλου: Αυτός ο τύπος μικροεπιθετικότητας λαμβάνει τη μορφή συναδέλφων που λένε στη γυναίκα ότι αυτό που περιέγραψε δεν ήταν προκατάληψη φύλου, για παράδειγμα, προσφέροντας εναλλακτικές εξηγήσεις («Δεν είναι σεξιστής, είναι σαν όλους τους άλλους” ή “Δεν νομίζεις ότι είσαι υπερβολικά ευαίσθητη σε αυτό; Δεν το πρόσεξα καν”).

Αυτές οι φαινομενικά αβλαβείς, συχνές συναντήσεις συνδέθηκαν με μια σειρά αρνητικών επιπτώσεων για τις γυναίκες που τις βίωσαν, συμπεριλαμβανομένων αρνητικών συναισθηματικών αντιδράσεων (π.χ. απογοήτευση, θλίψη), γνωστική υπερφόρτωση (π. ανάγκη να «αποδεικνύει» συνεχώς τον εαυτό του ή την εμπειρία της). Επιπλέον, η επανειλημμένη έκθεση σε τέτοιες συμπεριφορές με την πάροδο του χρόνου άφησε πολλές γυναίκες συναισθηματικά εξαντλημένες και απογοητευμένες. Οι περισσότεροι μοιράστηκαν ότι ξόδεψαν ένα σημαντικό ποσό γνωστικής ενέργειας για να αποκρυπτογραφήσουν την πρόθεση και το νόημα πίσω από τις επιθέσεις, και πολλοί αγωνίστηκαν για το αν έπρεπε να αντιμετωπίσουν τον επιτιθέμενο.

Ο συνδυασμός αυτών των αρνητικών επιπτώσεων έκανε τελικά πολλές γυναίκες να αμφιβάλλουν για την τεχνική τους ικανότητα και δεξιότητα. Στην πραγματικότητα, διαπιστώσαμε ότι η επανειλημμένη έκθεση σε μικροεπιθετικές ενέργειες μπορεί τελικά να αποθαρρύνει τις ειδικευμένες και ικανές γυναίκες από το να παραμείνουν ή να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στο STEM (Science, technology, engineering, and mathematics). 

Γιατί οι μικροεπιθέσεις είναι τόσο διαδεδομένες

Εάν οι άνθρωποι συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο τις μικροεπιθετικότητες, γιατί εξακολουθούν να αποτελούν τέτοιο πρόβλημα; Οι περισσότερες μικροεπιθετικές συμπεριφορές είναι λεπτές και επομένως μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωριστούν.

Κατά συνέπεια, οι μικροεπιθετικές συμπεριφορές μπορεί να γίνουν τόσο συνηθισμένες που συχνά είναι ριζωμένες στις καθημερινές εργασιακές αλληλεπιδράσεις και ενσωματώνονται σε εταιρικές κουλτούρες. Επιπλέον, συχνά αφήνεται στον στόχο να τονίσει τη μικροεπιθετικότητα και να εκπαιδεύσει τον δράστη, κάτι που μπορεί να έχει τεράστιο συναισθηματικό και ψυχολογικό τίμημα. Η αντιμετώπιση του επιτιθέμενου μπορεί επίσης να έχει αρνητικές επαγγελματικές συνέπειες, καθώς όσοι επιλέγουν να αντιμετωπίσουν τις μικροεπιθέσεις που βιώνουν μπορεί να χαρακτηριστούν ως ταραχοποιοί, πολύ ευαίσθητοι ή ότι παίζουν το «χαρτί της μειοψηφίας». 

Πράγματι, η έρευνα δείχνει ότι το κόστος της αντιπαράθεσης μπορεί να είναι μεγάλο, ειδικά αν ο στόχος είναι το άτομο που αντιμετωπίζει. Και δεδομένου ότι οι ευκαιρίες για ανάπτυξη και προώθηση βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις προσωπικές συνδέσεις και σχέσεις, δεν είναι περίεργο γιατί πολλοί στόχοι επιλέγουν να παραμείνουν σιωπηλοί.

Εάν πολλαπλασιαστούν οι μικροεπιθετικότητες, μπορούν να συμβάλουν σε περιβάλλοντα αποκλεισμού και ακόμη και εχθρικών χώρων εργασίας, καθώς και σε εξασθενημένες σχέσεις μεταξύ στόχων και ατόμων με καλές προθέσεις. Είναι κρίσιμο, επομένως, όσοι είναι μάρτυρες μικροεπιθέσεων να παρεμβαίνουν.

Πώς μπορούν να επέμβουν οι σύμμαχοι

Οι παρευρισκόμενοι συχνά αποτυγχάνουν να επέμβουν επειδή είτε δεν αναγνωρίζουν τη μικροεπιθετικότητα είτε, αν το κάνουν, δεν τη βλέπουν ως προβληματική. Επιπλέον, τα άτομα που γίνονται μάρτυρες μικροεπιθετικών συμπεριφορών συχνά αναφέρουν παρόμοιους λόγους για να μην αντιμετωπίζουν τους επιτιθέμενους όπως κάνουν οι στόχοι και μπορεί να μην είναι πάντα ασφαλές για τους μάρτυρες να αντιμετωπίσουν δημόσια τον επιτιθέμενο εκείνη τη στιγμή (εάν, για παράδειγμα, ο μάρτυρας είναι υφιστάμενος ίσως φοβάται οτι η άμεση αντιπαράθεση μπορεί να έχει επαγγελματικές συνέπειες).

Διαπιστώσαμε ότι οι “σύμμαχοι” χωρίς προτροπή και άνδρες υποστηρικτές όπως και γυναίκες συνάδελφοι που παρενέβησαν και διέκοψαν τις αρνητικές εμπειρίες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των μικροεπιθέσεων και στον μετριασμό των επιπτώσεών τους στις στοχευόμενες γυναίκες. Αυτοί οι συνάδελφοι είχαν συχνά υψηλότερες θέσεις και εμπειρία εντός του οργανισμού. Ωστόσο, υπήρχαν επίσης παραδείγματα ατόμων που παρενέβησαν, υποδηλώνοντας ότι ο καθένας μπορεί να ασκήσει κριτική για το θέμα. Ακολουθούν τρεις τρόποι με τους οποίους μπορείτε να ενεργήσετε ως σύμμαχος όταν βλέπετε μικροεπιθέσεις στην εργασία, ανεξάρτητα από την ιεραρχική σας θέση στην εταιρεία:

Μάθετε τι να αναζητήσετε

Για να βοηθήσετε καλύτερα ως σύμμαχος, πρώτα, εκπαιδεύστε τον εαυτό σας σχετικά με τις διάφορες μορφές μικροεπιθέσεων και σημειώστε ότι οι περισσότερες θα προκύψουν ως λεπτές συμπεριφορές και σχόλια που είναι συχνά ακούσια και επομένως, μπορεί να περάσουν απαρατήρητα από τους περισσότερους ανθρώπους συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού σάς. Αυτό σημαίνει κατανόηση και δυνατότητα αναγνώρισης των συγκεκριμένων τρόπων με τους οποίους εκδηλώνονται οι μικροεπιθέσεις και επηρεάζουν στόχους. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ακούτε στόχους που μοιράζονται παραδείγματα μικροεπιθέσεων, καθώς μπορούν να σας δώσουν μια εικόνα για το πώς φαινομενικά κοινές, καθημερινές συμπεριφορές που μπορεί να μην αναγνωρίζετε καν μπορούν να ενοχλήσουν ορισμένες ομάδες ανθρώπων.

Μιλήστε 

Όταν και όπου ενδείκνυται, αντιμετωπίστε τις μικροεπιθέσεις όταν τις βλέπετε. Όπως αποδεικνύεται στη μελέτη μας, οι παρεμβατικές συμπεριφορές μπορεί να είναι τόσο απλές όσο να δίνουμε σε μια γυναίκα εύσημα για την ιδέα της κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης («Σε ευχαριστώ, Μαρία, για αυτήν την πρόταση. Ας το αναλύσουμε περισσότερο»), διακόπτοντας το άτομο που διακόπτει («Στην πραγματικότητα, η Έλενα δεν τελείωσε αυτό που έλεγε»), ή επισημαίνοντας τις ικανότητες και τα επιτεύγματα μιας γυναίκας, εάν οι άλλοι προσπαθούν να αρνηθούν λανθασμένα τις ικανότητές της («Είμαι σίγουρος ότι ήταν η Χριστίνα που έγραψε αυτόν τον κώδικα και αυτή θα πρέπει να ερωτηθεί για τις απορίες που έχετε»). Είναι σημαντικό να μην μιλάτε εκ μέρους του στόχου ή να υποθέτετε ότι ξέρετε πώς νιώθουν, αλλά να μιλήσετε εκ μέρους σας («Αυτό το σχόλιο με έκανε να νιώθω άβολα»).

Για παράδειγμα, μια συμμετέχουσα στη μελέτη του Harvard Business Review διηγήθηκε μια κατάσταση στην οποία ο άνδρας σκηνοθέτης της αμφισβήτησε ανοιχτά τα αποτελέσματα της μεροληπτικής ανασκόπησης της απόδοσής της μεταξύ μιας ομάδας διευθυντών που είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ήταν πολύ «κάτω από το φτερό του σκηνοθέτη» και δεν είχε καταφέρει πολλά από μόνη της. Παρόλο που είχε πρωτοστατήσει σε πολλά projects και ήταν η μόνη που ήξερε πώς να χρησιμοποιεί την απαραίτητη γλώσσα προγραμματισμού για αυτά. Είναι σημαντικό, επειδή ο διευθυντής είχε συνεργαστεί μαζί της και μπορούσε να μιλήσει για την τεχνική της ικανότητα, η παρέμβασή του διέλυσε κάθε αμφιβολία που είχε για τις τεχνικές της ικανότητες.

Επικοινωνήστε 

Για να βοηθήσετε τις γυναίκες να καταπολεμήσουν το συχνό φαινόμενο που αντιμετωπίζουν, επικυρώστε τις εμπειρίες τους σχετικά με την προκατάληψη του φύλου στο χώρο εργασίας. Αυτό μπορεί να λάβει τη μορφή απλής επιβεβαίωσης σε μια συνάδελφο ότι αυτό που βίωσε ήταν πράγματι μεροληπτική ή ακατάλληλη συμπεριφορά.

Για παράδειγμα, μια συμμετέχουσα στη μελέτη μοιράστηκε την επικύρωση και την εκτίμηση που ένιωσε όταν ένας από τους άνδρες συναδέλφους της παρατήρησε τη συμπεριφορά διακοπής που είχε βιώσει επανειλημμένα σε μια συνάντηση και είπε ότι επρόκειτο να το αντιμετωπίσει την επόμενη φορά. Αυτή η παρέμβαση ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τη γυναίκα, επειδή είχε εμφανιστεί χωρίς προτροπή, επιβεβαιώνοντας την πραγματικότητά της και τους αγώνες της ως γυναίκα που αντιμετωπίζει την προκατάληψη του φύλου.

Αυτός ο συγκεκριμένος τύπος συμμαχικής παρέμβασης μπορεί να γίνει ιδιωτικά και μπορεί να είναι κατάλληλος σε καταστάσεις όπου η δημόσια έκθεση ή η αντιμετώπιση του επιτιθέμενου δεν είναι εφικτή. Διαπιστώσαμε ότι η υποστήριξη των γυναικών μπορεί να έχει ακόμα μια ισχυρή βελτιωτική επιρροή στην εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων των μικροεπιθέσεων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αισθάνονται πιο ασφαλείς και σταθερές στην ταυτότητά τους ως επαγγελματίες. Η απρόσκοπτη επικύρωση από τους συμμάχους τους βοήθησε επίσης τις γυναίκες να εξωτερικεύσουν την απειλή κατηγορώντας τον επιτιθέμενο αντί για τον εαυτό τους, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τις δικές τους τεχνικές ικανότητες.

Ενώ οι οργανισμοί πρέπει να αντιμετωπίζουν τις μικροεπιθέσεις σε συστημικό επίπεδο, είναι σημαντικό οι στόχοι μικροεπιθέσεων να μην μένουν μόνοι τους για να αντιμετωπίσουν τις συσσωρευμένες επιπτώσεις αυτών των επιθέσεων. Ρεαλιστικά, δεν είναι πάντα εύκολο να παρέμβεις, ιδιαίτερα εάν ένας οργανισμός στερείται ψυχολογικής ασφάλειας και υπάρχει φόβος αντιποίνων ακόμη και για τους συμμάχους. Ωστόσο, μπορείτε να ομαλοποιήσετε τις συμπεριφορές αυτές, βοηθώντας στη διαμόρφωση ενός πιο περιεκτικού εργασιακού χώρου χωρίς συμπεριφορές αποκλεισμού.

Δημοσιεύθηκε από Christos Constantinou